धरहरा’ होइन अब ‘सेतो टावर’? गुगल म्यापको नाम परिवर्तनले चासो बढायो

हालसालै सामाजिक सञ्जाल र अनलाइन फोरमहरूमा एक नयाँ विषयले चासो उत्पन्न गरेको छ । गुगल सर्च वा गुगल म्यापमा 'धरहरा' टाइप गर्दा लोकेसनमा 'Seto Tower' वा 'White Tower' भनेर देखिने गरेको पाइन्छ । यो परिवर्तनले धेरैलाई अचम्ममा पारिरहेको छ भने केहीले यसलाई नेपाली सांस्कृतिक चिनारीमाथिको हेलचेक्र्याइँको रूपमा समेत लिएका छन्।

धरहरा — जसलाई भीमसेन स्तम्भ पनि भनिन्छ — नेपालको एक ऐतिहासिक तथा सांस्कृतिक प्रतीक हो। २०७२ सालको भूकम्पमा धरहरा ढलेपछि पुनर्निर्माण गरिएको यो टावर २०७७ सालमा सार्वजनिक रूपमा उद्घाटन गरिएको थियो।

तर हाल गुगल म्यापमा "Dharahara" खोज्दा लोकेसनको नाम "Seto Tower" देखिनु एउटा उल्लेखनीय विषय बनेको छ। कतिपय प्रयोगकर्ताहरूले यो अनुवादले नेपाली नामको मौलिकता गुमाएको बताउँदै आलोचना गरेका छन्। सामाजिक सञ्जालमा प्रतिक्रिया जनाउँदै एक प्रयोगकर्ताले लेखेका छन्, "धरहरा भनेको धरहरा हो, 'सेतो टावर' होइन। यो हाम्रो ऐतिहासिक चिन्ह हो, अनुवाद गरेर यसको essence हराउँछ।"

गुगल म्यापमा लोकेसन परिवर्तन वा नामको अनुवाद सामुदायिक योगदान तथा एआई प्रणालीद्वारा अपडेट गरिने गर्छ। सम्भवतः अनुवादका क्रममा 'धरहरा'लाई 'White Tower' को रूपमा व्याख्या गरिँदै त्यस्तो नाम देखिएको हुनसक्छ।

सूचना प्रविधि विशेषज्ञहरूले सुझाव दिएका छन् कि यस्ता विषयमा स्थानीय प्रयोगकर्ताहरूले गुगलमा "Suggest an edit" फिचरमार्फत सही जानकारी दिन सक्नेछन्, जसले प्रणालीमा सुधार ल्याउन मद्दत गर्दछ।

काठमाडौँ महानगरपालिकाको तर्फबाट भने यसबारे औपचारिक प्रतिक्रिया आइसकेको छैन। यद्यपि, इतिहासविद् तथा सांस्कृतिक अभियन्ताहरूले धरहरा जस्ता राष्ट्रिय सम्पदाको नाम संरक्षण गर्न राज्यका निकायहरू सजग हुनुपर्ने आवश्यकता औंल्याएका छन्।